Ayten DURMUŞ, hertaraf.com 02.09.2020
‘O gün kişi kaçar; kardeşinden, annesinden, babasından, eşinden ve çocuklarından.’ (Abese Suresi 80/34-36).
Bu bir kıyamet betimlemesi… Buradan, olağanüstü bir durum oluştuğunda, insanların böyle davranacağını öğreniyoruz. İnsanların yani kendimizin. Bir toplumun kevni kıyametten önce bu duruma gelmesi, o toplumda bir tür kıyametin koptuğunun göstergesidir. Korona, insanları bu duruma getirdi. Bizim yaşamakta olduğumuz da sanki bir tür küçük kıyamet gibi… Demek ki Allah’ın devesinin (/nakatullah) ayakları kesildi! İnsanlığın boyunu aşan yanlışları, Tanrı’yı kıyamete mi zorluyor?
Bir kişiye, en çok sevdiği insan sorulup sonra o kişinin koronaya yakalandığı söylense ne yapar acaba? İşte şu anda pek çok evde, yerde, kurumda bu gerçekle yüz yüze gelen kişiler, niteliği yeterince bilinmeyen bir virüsün ortaya çıkardığı salgın sonucunda, bu durumu yaşıyor; kişi en sevdiği bile olsa uzaklaşıyor, kaçıyor, tıpkı ayette söylendiği gibi. Bunun sonucu olarak bugün en yakın aile bireyleri bile birbirlerini göremez, bir araya gelemez, birbirine dokunamaz, birbirlerini kucaklayamaz oldular.
‘Bu durum nereye kadar böyle sürecek?’ demeden önce insanlık tarihine bakıp hangi durumlarda benzer olayların yaşandığını, hangi durumların toplumsal kıyamet demek olan yaşamakta olduğumuz durumları ortaya çıkardığını bir kez daha gündeme almak zorundayız.
Yüzyıllardır hep olduğu gibi, bir toplum ve devletin yok olmasından sonra, başka toplumlar için hayatın sürmesinin, yok olan toplum için bir anlamı yoktur. İşte şu üzerinde yaşadığımız coğrafyamızda, geçmişteki büyük milletlerden ve güçlü devletlerden bu güne ne kalmıştır? Hiçbir şey! Toprağı en iyi biçimde işleyen, sulu tarım yapan, madenleri çıkaran, bayındır kentler kuran, para basan, yasalar koyan ülkelerden geriye ne kaldı? Etiler, Hititler, Sümerler, Lidyalılar vs. vs. Yıkıntılar, söylentiler, varsayımlar…
Evrensel kıyamet, elbette kendi zamanı gelince başlayacaktır. Burada ele alınan konu ise toplumları yok oluşa, tükenmeye götüren toplumsal kıyamet sebeplerinin neler olduğudur. Evrenin yasaları olduğu gibi toplumsal hayatın da yasaları vardır. Bu yasalar, dengesini hangi alanda kaybederse, hayatın o alanında kıyamet kopar. Bu durum ‘Allah’ın devesi’ gibi sembolik bir anlatımla bize anlatılır. ‘Allah’ın devesi’ kamu malıdır; herkesten önce yoksullara, güçsüzlere aittir; bu anlamda toplumsal dengenin ve düzenin bozulması o toplum için kıyameti hazırlar.
Şimdi ‘Allah’ın devesi’ tamlamasındaki anlatım yöntemiyle toplumsal kıyameti zorla çağıran durumların neler olduğuna bakarak soralım:
SORU 1: Toplumlar neden çöker ve devletler neden yıkılır? Toplumsal yok oluşa neden olan kıyamet nasıl başlar?
- İnsanların, Allah’ın helal-haram konusundaki evrensel ilkelerini yok saymaları, bunları önemsememeleri, bunlara karşı kibirlenmeleri ve kendi ilkeleriyle ilahlıklarını ilan etmeleriyle toplumsal kıyamet başlar. (Firavun toplumu ve tüm ortak koşanlar gibi)
- İnsanların heykellere yönelmeleriyle ve heykellerin temsil ettiği düşüncelere bağlanmalarıyla toplumsal kıyamet başlar. (Nuh as toplumu gibi)
- Zulüm ve haksızlıkla insanların mallarını almaları, çalmaları; yoksulun, güçsüzün hakkını vermemeleri sonucu toplumsal kıyamet başlar. (Şuayb as toplumu ve Ashabul karye gibi)
- Cinsel konularda azgınlaşma ve sapkınlaşma sonucunda toplumsal kıyamet başlar. (Lut as toplumu gibi)
- Allah’ı ve hesap gününü önemsememeleri, sıkıştıkça akıllarına gelen bir tanrıya inanmaları sonucu toplumsal kıyamet başlar. (Mekke müşrikleri gibi)
- Zulmün yaygınlaşması, adalet sisteminin çökmesi, suçluların cezasız kalması ve suçsuzların cezalandırılması sonucu toplumsal kıyamet başlar. (Ashabuluhdud gibi)
- Yönetimde azgınlaşmak, ne dilerse yapabileceğini sanmak sonucu toplumsal kıyamet başlar. (Nemrud kavmi gibi)
- Hayatın bir amacının olmadığını sanarak boş ve anlamsız işlerle uğraşarak amaçsız ve anlamsızca yaşayanlar çoğaldığında toplumsal kıyamet kopar.
- Sahip olunan güç ve ulaşılan refahla toplumda bunlara sahip olmayan diğer insanlara yardımcı ve destek olunması gerekirken, bu refahla şımararak azgınlaşanların ve sapkın isteklerin kölesi durumuna gelenlerin çoğalması sonucu toplumsal kıyamet başlar. (Ad ve Semud kavmi gibi)
- Ekonomik açıdan iyi olsalar bile, ahlaksızlık, haksızlık, zulüm, kötülük, fitne, fesat, terörün yaygınlaşmasıyla tam bir yozlaşma ortaya çıktığı halde bunlarla mücadele eden kalmadığında toplumsal kıyamet başlar. (Firavun kavmi gibi)
- Toplumu bir arada tutan bağlar parçalandığında, toplum bölük bölük olduğunda, en önemli konularda bile birlikte hareket edilemediğinde toplumsal kıyamet başlar. (Semud kavmi gibi)
- İnsanın yaratıldığını ve Yaratıcıya muhtaçlığını unutup Yaratıcıyla mücadeleye girenlerin toplumu yönlendirdiği ve yönettiği yerlerde, zulmün artması sonucu toplumsal kıyamet başlar.
Kitabımızın bize öğrettiği tüm bu ve benzer toplumsal kıyamet nedenlerini, dünyamızın ve ülkemizin içinden geçtiği süreci düşünerek değerlendirmek gerekiyor. Çünkü Rabbimiz; ‘Başınıza gelen sorunların çoğu kendi yapıp ettikleriniz yüzündendir; kaldı ki Allah birçoğunu da bağışlar.’ (Şura/42: 30) buyurduğuna göre, yaşanan süreçteki her olay ve duruma bir ‘neden’ sorusu sormak, yaşananları biraz olsun anlamaya yardımcı olabilir. Korona için de geçmişteki toplumların hayatıyla bugünkü toplum hayatı kıyaslanarak bir sonuca ulaşılmaya çalışılması gerekiyor.
Yazımızın başlangıcında, Kitabımızdan hareketle toplumsal kıyamete neden olan durumları belirlemeye çalışmıştık. Burada bir soru daha sorulması gerekiyor.
SORU 2: Yukarıda saymaya çalıştığımız Kitabımızdaki toplumsal helâk nedenlerinin hangisi, bizim toplumumuzda bulunmamaktadır?
Her birimizin cevabı, kendi hayatımızı biçimlendirmelidir. Değilse bu konuda doğruyu bilmenin hiçbir anlamı yoktur. Unutulmamalıdır ki dünya hayatı, oyun ve eğlence zamanı değil; sonsuz hayata hazırlık sürecidir. Bu bilgiyle her anı çok bilinçli yaşamak gerekir. Çünkü dünyanın ve hayatın tüm yolları, ‘ölüm’ adlı zorunlu bir ‘Varış’ noktasına çıkar. Ve ‘O gün kişi kaçar’ herkesten; evet ama O GÜN KİŞİ BİR TEK KENDİNDEN KAÇAMAZ.
İman, afiyet, sağlık içinde bir hayat duası ile…
